Andere tijden finance
De Ponskaart
Waar nu computers en elektronische apparaten veel werk uit handen nemen, ging dat vroeger wel anders. Bijvoorbeeld via de ponskaart, de eerste stap in automatische informatieverwerking.
Opslagmedium
De ponskaart is een opslagmedium voor geautomatiseerde informatieverwerking in de vorm van een kartonnen kaart. De posities van ponsgaatjes representeren de informatie.
Verre voorloper in de Middeleeuwen?
Joseph-Marie Jacquard bouwde omstreeks 1790 een weefgetouw dat automatisch werd aangestuurd met ponskaarten. Echter, de ponskaart zou niet door hem zijn bedacht. Het is niet helemaal duidelijk waar de oorsprong ligt, volgens sommigen is de verre voorloper van de ponskaart zelfs terug te vinden in de Middeleeuwen.
Wat kon je met een ponskaart?
In de twintigste eeuw zijn ponskaarten algemeen gebruikt om informatie op te slaan die machinaal gelezen moest kunnen worden, bijvoorbeeld door mechanische of elektromechanische rekenmachines, en later door computers. Computerprogramma's werden als stapels ponskaarten bewaard in de tijd dat er voor computers nog geen grote en snelle massageheugens anders dan magneetbanden waren. Ook voor er computers waren, werden ze al gebruikt in sorteer- en data-opslagtoepassingen. Acceptgirokaarten en overschrijvingskaarten zijn nog heel lang, tot 1981, ponskaarten geweest waarop het gironummer van de rekeninghouder al was ingeponst.
Ponskaart op de winkelwagen
De Belgische warenhuisketen Colruyt die zich specialiseerde in het hanteren van 'de laagste prijzen' gebruikte tot in het eind van de jaren tachtig nog ponskaarten: Bij elke aankoop moest men een ponskaart uit het rek nemen en op het winkelwagentje vastklemmen. Aan de kassa werd deze stapel ponskaarten door de kassier ingevoerd in een primitieve computer die de laatste prijsverlagingen aanpaste en volautomatisch de eindrekening uitprintte.
Amerikaanse presidentsverkiezingen liepen uit op chaos
De Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2000 liepen volledig in het honderd door het gebruik van ponskaarten als stemformulier in het kiesdistrict Florida. De kiezer moest zelf de juiste 'chad', een vierkantje met voorgeperforeerde randjes dat door een prikje van de stemmer helemaal los gaat - of soms niet helemaal, zoals bleek - moest doorprikken. Deze ponskaarten moesten handmatig ontelbare keren herteld worden en gecontroleerd op onreglementaire puncties. De definitieve uitslag liet 47 dagen op zich wachten!
Het einde van de ponskaart
Met de invoering van de personal computer, de streepjescode en de handscanner werd de ponskaart begin jaren negentig dan eindelijk voorgoed als verouderd beschouwd.
